Poniżej odpowiedzi do zadań.
Zadanie 1:
Dane:
Aktywa trwałe na początek roku 100 mln zł
Amortyzacja roczna 10 mln zł
Jaki będzie stan aktywów trwałych na koniec okresu?
Amortyzacja to formalne, księgowe zużycie aktywów trwałych. Dlatego wartość amortyzacji zmniejsza wartość aktywów trwałych. Mamy więc:
Aktywa na koniec okresu = 100 mln zł – 10 mln zł = 90 mln zł
Jaka jest stopa amortyzacji?
Stopa amortyzacji to procentowe zużycie aktywów trwałych patrząc na wartość amortyzacji. Mamy więc:
stopa amortyzacji = 10 mln zł / 100 mln zł = 10%
Pytanie/spostrzeżenie:
Czy tutaj nie uwzględniamy amortyzacji z okresu poprzedniego, czy ta “stara amortyzacja tyczy się tylko poprzednich aktywów?
Odpowiedź: Zadanie ma na celu zobrazowanie co dzieje się z amortyzacją mając „stare” aktywa oraz nowy Capex. Bo amortyzacja może mieć wpływ na księgowe, raportowane wyniki. Stąd też napisałem, że aktywa na koniec okresu wynoszą 100 mln zł. W takiej sytuacji mamy tylko amortyzację tych starych aktywów (tutaj wynosi ona 10 mln zł) oraz nową amortyzację z nowego Capexu, jeżeli będzie. Chociaż i tutaj zależy kiedy jest ten Capex w trakcie roku o czym poniższa zadania.
Zadanie 2:
Dane:
Aktywa trwałe na koniec okresu 100 mln zł. Amortyzacja jak wyżej. W kolejnym okresie Capex 50 mln zł od początku roku. Okres amortyzacji 10 lat. Lub inaczej stopa amortyzacji 10%.
Ile wyniesie amortyzacja w kolejnym okresie?
Tutaj mamy bardziej zaawansowany przykład. Zwróćmy uwagę, że mamy amortyzację starych aktywów trwałych i dochodzi (potencjalnie) amortyzacja nowych. Najpierw obliczmy amortyzację dla nowej inwestycji. Jak łatwo się domyśleć 50 dzielimy przez 10 lat. Lub przez 10%. I mamy wynik 5 mln zł
Ile wyniosą aktywa trwałe na koniec kolejnego okresu?
Aktywa na początek okresu – amortyzacja starych aktywów + Capex oddany początkiem roku – amortyzacja nowych aktywów trwałych = 100 mln zł – 10 mln zł + 50 mln zł – 5 mln zł = 90 + 45 = 135 mln zł
Zadanie 3:
Dane:
Jak w powyższym zadaniu. Capex jednak wchodzi od 1 lipca.
Pytania:
Ile wyniesie amortyzacja w kolejnym okresie?
Tutaj jest już bardziej podchwytliwe pytanie bo zauważmy, że Capex wchodzi w aktywa trwałe. Ale dzieje się to w połowie roku. Amortyzacja będzie przez pół roku tylko. W związku z tym amortyzacja w okresie bieżącym wyniesie 2,5 mln zł. Tylko tyle zostanie zaksięgowane. I to dopiero od wyników za trzeci kwartał. Wzrost amortyzacji nie będzie widoczny w pierwszym półroczu.
Ile wyniosą aktywa trwałe na koniec kolejnego okresu?
Mamy więc:
Aktywa na początek okresu – amortyzacja starych aktywów + Capex oddany w połowie roku – amortyzacja nowych aktywów trwałych = 100 mln zł – 10 mln zł + 50 mln zł – 2,5 mln zł = 90 + 47,5 = 137,5 mln zł
Zadanie 4:
Dane: Podobnie te same dane. Z tym, że Capex oddanie fabryki ostatniego grudnia.
Ile wyniesie amortyzacja w kolejnym okresie?
Skoro Capex zostanie oddany końcem roku to nie będzie amortyzacji z nowego Capexu w bieżącym roku (!)
Ile wyniosą aktywa trwałe na koniec kolejnego okresu?
Zostanie to jednak zaksięgowane. W związku z tym zobaczymy to w aktywach trwałych na koniec roku. Zobaczymy:
Aktywa na początek okresu – amortyzacja starych aktywów + Capex oddany końcem roku – amortyzacja nowych aktywów trwałych = 100 mln zł – 10 mln zł + 50 mln zł – 0 mln zł = 90 + 47,5 = 140 mln zł
Zwróćcie uwagę, że powyższe trzy zadania obrazują co może dziać się lub nie w zakresie kosztów w rachunku wyników. W bilansie Capex będzie zaksięgowany. Jednak jego amortyzacja zależy od momentu oddania fabryki do użytkowania. W konsekwencji w wynikach mamy wyższe koszty amortyzacji lub nie. Co przekłada się na to co raportują spółki w zakresie wyników. To bardzo ważne bo liczą się wyniki.
Co to może powodować? Pozytywne lub negatywne zaskoczenia na wynikach bo wyniki są lepsze lub gorsze ze względu na księgowanie amortyzacji.
Zadanie 5:
Dane:
Przychody firmy 900 mln zł. Koszty operacyjne dotychczasowego biznesu (tak było w poprzednim roku) 50 mln zł. Zakładamy, że zostanie to utrzymane w tym roku. Jedynie wynagrodzenia wzrosną o 10 mln zł w tym roku. W przyszłym nie wzrosną bo w tym roku duże podwyżki będą już.
Capex nowa fabryka 100 mln zł w tym roku. Inwestycja zostanie uruchomiona od ostatniego grudnia bieżącego roku.
Obecne koszty związane z funkcjonowaniem fabryki to 10 mln zł rocznie.
Pytania:
Jaki będzie EBIT w tym roku?
Zanim zaczniemy najpierw, dla łatwego zobrazowania, jak to działa w praktyce, ustalmy jaki był EBIT w zeszłym roku. Mamy:
Przychody 900 mln zł – koszty operacyjne 50 mln zł = 850 mln zł
Licząc EBIT dla obecnego roku, widzimy, że to już jest bardziej rozbudowane zadanie. Musimy wziąć dane na temat przychodów oraz kosztów. Przychody prosta sprawa. Koszty jednak jakie będą księgowane? Na pewno mamy koszty z zeszłego roku + wzrost wynagrodzeń. A co z kosztami fabryki? No właśnie nie zobaczymy tych kosztów. Będą one kapitalizowane. Do momentu oddania fabryki. Czyli powiększą Capex. Mamy więc:
EBIT bieżący rok = Przychody 900 mln zł – koszty 50 mln zł – wzrost wynagrodzeń 10 mln zł = 840 mln zł.
Jaki będzie EBIT w przyszłym roku?
W przyszłym roku koszty już będą w wynikach. Mamy więc:
Przychody – koszty 50 mln zł – wzrost wynagrodzeń 10 mln zł – koszty fabryki 10 mln zł = 830 mln zł.
Zobaczcie jak spadają zyski. A co by było gdyby np. Zysk EBIT był 50 mln zł? Rosną koszty wynagrodzeń 10 mln zł. Dochodzą koszty fabryki księgowane 10 mln zł. Mielibyśmy zamiast 50 mln zł EBIT za poprzedni rok 30 mln zł EBIT. Tylko dlatego, że doszły koszty fabryki.
Zwróćcie uwagę, że wniosek jest więc również taki, że jak rosną lub spadają koszty ważne jest bardzo jaka marża operacyjna jest. Jeżeli wysoka to koszty nie mają tak dużego znaczenia. Jak w zadaniu. Jeżeli jednak marże byłyby niższe, wpływ na zyski byłby dużo większy.
Mało tego, do tego jeszcze amortyzacja dochodzi z powyższych zadań więc EBIT może być dużo niższy. Zwróćmy uwagę, że amortyzacja w ogóle nie była naliczana. A koszty fabryka już generowała. Były one kapitalizowane, dopisywane do kosztów inwestycji. I tak jest dopóki fabryka jest nieoddana do użytkowania. Stąd też koszt inwestycji ostatecznie nie będzie 100 mln lecz 110 mln zł. Pomyślcie teraz o inwestorach, którzy o tym nie wiedzą. Widzą wyniki ale nie rozumieją dlaczego takie się pojawiają. W okresie bieżącym. I nadchodzącym.
Druga uwaga
Zadanie 6:
Dane:
Przychody 100 mln zł
Marża EBITDA będzie 20%
Marża EBIT będzie 10%
Marża netto 5%
Pytania:
Ile wyniesie EBITDA?
Przychody razy 20% = 20 mln zł
Ile wyniesie EBIT?
Przychody razy 10% = 10 mln zł
Ile wyniesie zysk netto?
Przychody razy 5% = 5 mln zł
Ile wyniesie amortyzacja?
Obliczymy ją odejmując EBIT od EBITDA: Mamy:
20 mln zł – 10 mln zł = 10 mln zł
Dla sprawdzenia do EBIT dodajemy amortyzację i mamy:
10 mln zł + 10 mln zł = 20 mln zł = 20 mln EBITDA. Więc wszystko dobrze policzone.
Zadanie 7:
Dane:
Przychody 100 mln zł
Marża EBITDA będzie 10%
Amortyzacja będzie 5 mln zł
Pytania:
Ile wyniesie EBIT?
EBIT to EBITDA minus amortyzacja. Musimy więc policzyć EBITDA:
100 mln zł * 10% = 10 mln zł
I dalej:
10 mln zł – 5 mln zł = 5 ml zł = EBIT
Zadanie 8:
Dane:
Przepływy działalność operacyjna 50 mln zł
Capex 30 mln zł
Pytania:
Co stanie się ze stanem gotówki/poziomem długu?
Firma wygeneruje 50 mln zł gotówki na działalności biznesowej. To jest dopływ gotówki do firmy. W tym samym czasie wyda na inwestycje 30 mln zł. To jest odpływ gotówki z firmy. Mamy więc:
50 mln zł – 30 mln zł = 20 mln zł = zmiana stanu gotówki = zmiana długu netto
Zadanie 9:
Dane:
Przepływy operacyjne 100 mln zł
Amortyzacja 20 mln zł
Capex 30 mln zł
Dywidenda 10 mln zł
Co stanie się z długiem netto?
Zmiana długu netto wynika ze zmiany gotówki wygenerowanej przez firmę. Do tego służy sprawozdanie z przepływów pieniężnych. Musimy więc przypisać odpowiednie pozycje do jednej z trzech pozycji. Mamy więc:
-/+ cash flow operacyjny -/+ cash flow inwestycyjny -/+ cash flow finansowy =
przepływy operacyjne + 100 mln zł – Capex 30 mln zł – dywidenda 10 mln zł = + 60 mln zł = wygenerowana gotówka =
wzrost gotówki lub spadek długu o 60 mln zł
Zwróćcie uwagę, że nie bierzemy amortyzacji. Jest ona już w pozycji przepływy pieniężne jako składowa
Zadanie 10:
Dane:
Przepływy operacyjne w bieżącym okresie 100 mln zł
EBITDA 50 mln zł
Dług netto na początek okresu 150 mln zł
Firma planuje budowę fabryki Capex 150 mln zł na którą chce się zadłużyć.
Pytania:
Co na tej podstawie może powiedzieć Profesjonalny Inwestor?
Najpierw policzmy ile zmieni się gotówka netto w firmie. I na co może sobie pozwolić firma:
+ działalność operacyjna 100 mln zł – 150 mln zł Capex = – 50
Firma potrzebuje więc pociągnąć 50 mln kredytu. Zwróćmy uwagę, że dług netto jest już 3 razy EBITDA:
Net debt /EBITDA = 150/50 = 3 więc firma nie ma jak zwiększyć zadłużenia. Prawdopodobnie banki nie dadzą kredytu bo wskaźnik ND/EBITDA 3 to jest graniczny obszar dla banków często. Więc inwestycja nie dojdzie do skutku w tym roku. Tym bardziej, że musi płacić koszty finansowe plus spłacać zadłużenie a na to nie będzie miejsca przy Capex.
Spółka będzie więc musiała poczekać z inwestycją rok bo wtedy będzie kolejny cash flow operacyjny. W ten sposób z bieżących przepływów operacyjnych spłaci część długu. Lub zatrzyma gotówkę na inwestycje. Dług netto spadnie. I firma będzie miała znowu możliwości inwestycyjne. Środki własne + pociągnięcie kredytu bo ND/EBITDA na to pozwoli.
Policzmy jak będzie wyglądał rok przyszły (zwróćmy uwagę, że nie bierzemy od uwagę EBITDA bo to jest składowa przepływów operacyjnych):
Obecnie firma ma 150 mln długu netto. Jeżeli 100 mln zł użyje do spłaty długu to na koniec przyszłego okresu będzie netto około 50 mln zł długu. Czyli jeden razy ND/EBITDA bo 50/50 = 1
Napisałem około bo będą jeszcze koszty finansowe w postaci odsetek i prowizji za odnowienie kredytu. Więc netto będzie trochę mniej.
Przypominam, że Capex wynosi 150 mln zł. W efekcie spółka może znowu dobrać 100 mln zł kredytu do wskaźnika ND/EBITDA 3. Więc inwestycja będzie prawdopodobnie możliwa w drugim roku. Ale nie w bieżącym roku. Jak pokazałem wyżej.
Będzie cash flow operacyjny 100 mln zł + dobierze kredyt. To już będzie możliwe od strony finansowania. Chociaż, też zwróćcie uwagę, że nie jest to takie oczywiste bo dług może wzrosnąć o 100 mln a potrzebujemy 150 mln zł więc Cash flow musi się dobrze rozłożyć w trakcie roku aby te 50 mln zł dorzucić. Stąd pewność inwestycji mielibyśmy w trzecim roku dopiero.
Takie rzeczy są ważne bo co nagle inwestorzy zobaczą za kilka kwartałów? No właśnie może być informacja o nowej inwestycji. Będzie news. I to może zostać uwzględnione w kursie oraz analizach biur maklerskich.
Zadanie 11:
Dane:
Firma wygeneruje 20 mln zysku netto skonsolidowanego
Kapitał własny wynosi na początek okresu 50 mln zł
Pytanie/spostrzeżenia
Jeśli byłaby strata to wtedy kapitał własny byłby pomniejszony o stratę (analogicznie) ?
Odpowiedź: Tak, jeżeli firma ma stratę to kapitał własny byłby pomniejszony o stratę.
Pytania:
Ile wyniesie kapitał własny na koniec okresu?
Zysk netto powiększa kapitał własny. Więc mamy:
50 mln zł + 20 mln zł = 70 mln zł
Zadanie 12:
Dane:
Te same dane co powyżej. Firma wypłaci zaliczkę 5 mln zł na dywidendę.
Jednocześnie zaciągnie dług w wysokości 5 mln zł aby mieć gotówkę w firmie po wypłacie dywidendy.
Pytania:
Ile wyniesie kapitał własny na koniec okresu?
Wypłata dywidendy zmniejsza kapitał własny. Mamy więc:
70 mln zł – 5 mln z = 65 mln zł
Zaciągnięcie długu nie ma wpływu na kapitał własny. Ma wpływ na aktywa bo zwiększa zobowiązania.
Zadanie 13:
Dane:
Firma będzie miała 10 mln zysku w bieżącym roku
Capex 50 mln zł w tym roku
Zostanie sfinansowany długiem 50 mln zł
Kapitał własny na początek roku 70 mln zł.
Pytanie/spostrzeżenie
Dług nie wpływa na zmianę kapitału własnego ale zmianę aktywów i pasywów czy też zobowiązań firmy – ?
Odpowiedź: Dokładnie tak.
Pytania:
Jaki będzie kapitał własny na koniec roku?
Zacznijmy od spostrzeżenia, Capex i zaciągnięcie długu nie wplywa na kapitał własny. Capex jest finansowany długiem więc zmianie ulegnie wysokość zobowiązań.
Zostaje tylko zysk netto bieżącego roku. Mamy więc:
70 mln zł + 10 mln = 80 mln zł = kapitał własny
Zadanie 14:
Dane:
Firma miała 100 mln zysku w zeszłym roku
W tym roku wygeneruje 150 mln zł zysku netto po zapłaceniu 20 mln zł podatku CIT
Dług netto na początek roku 50 mln zł
Firma wypłaci w tym roku 100 mln zł dywidendy
Kapitał własny na początek okresu 200 mln zł
Amortyzacja wynosi 30 mln zł
Pytania:
Ile wyniesie Dług netto na koniec roku? Załóżmy, że mamy tylko te dane i zmiana długu netto jest tylko w tym zakresie.
Dług netto związany jest z cash flow. Jaki cash flow netto generuje biznes w bieżącym okresie. Mamy więc dla cash flow:
+ 150 mln zł zysku netto + amortyzacja 30 mln zł – 100 mln zł wypłata dywidendy = +80 mln zł wzrost gotówki = spadek długu netto
Stąd:
Dług netto na początek okresu 50 mln zł – 80 mln zł = dług netto na koniec = -30 mln zł. Czyli będzie gotówka netto.
W obliczeniach nie ma znaczenia CIT bo już jest w zysku netto więc odpłynął w postaci gotówki z firmy.
Ile wyniesie kapitał własny na koniec okresu?
Kapitał własny na początek okresu 200 mln zł + zysk netto bieżącego kresu 150 mln zł – wypłata dywidendy 100 mln zł = 250 mln zł kapitał własny na koniec okresu
Zwróćmy uwagę, że nie bierzemy pod uwagę zysku z zeszłego roku bo już jest w kapitale własnym na początek okresu.
Spostrzeżenie:
Zmiana długu: -50 + 80 = 30 mln na plus w firmie ,
Odpowiedź: formalnie gotówka na plus zapisujemy jako dług netto z minusem. Bo skoro dług netto np. jest 100 mln zł (sto milionów kredytu) to jak mamy gotówkę to przeciwieństwem jest/będzie właśnie gotówka czyli z minusem. Inaczej mówimy ujemny dług netto. Czyli jest gotówka. Dodatni dług netto to kredyty do spłaty.
Pytanie/spostrzeżenie:
Czy amortyzacja też powinna być w cash flow czy ona powinna już być uwzględniona w gotówce netto?
Odpowiedź: Tak jak pisałem wyżej amortyzacja jest już w cash flow operacyjnym. Stąd drugi raz byśmy ją brali pod uwagę jako gotówka.
Zadanie 15:
Dane:
Jak w powyższym zadaniu.
Ile wyniosą przepływy z działalności operacyjnej?
Z działalności operacyjnej wygeneruje: 150 zysk netto + amortyzacja 30 mln zł = 180 mln zł
Zwróćmy uwagę, że nie liczy się zysk netto bo dotyczy poprzedniego okresu, tak samo nie ma znaczenia 20 mln podatek CIT bo jest ten odpływ w zysku netto
Ile wyniosą przepływy z działalności inwestycyjnej?
Nie ma danych o Capex. Bezpiecznie można założyć wysokość amortyzacji więc będzie to odpłw 30 mln zł
Ile wyniosą przepływy z działalności finansowej?
Wypłata dywidendy zalicza się do działalności finansowej więc odpływ gotówki 100 mln zł
Ile wyniosą przepływy netto? O ile zmieni się stan gotówki w firmie/dług netto?
+180 mln – 30 mln – 100 mln = + 50 mln zł
O tyle zwiększy się stan gotówki lub spadnie dług. Inaczej o tyle zmieni się dług netto.
Pytanie/ spostrzeżenie:
Przepływy netto: 180 – 100 = 80 mln (na plus w firmie), gotówka zwiększy się o 80 mln lub tyle zostanie wydane na pokrycie długu czyli dług może spać/zmniejszyć się o 80 mln
Odpowiedź: Jest to poprawnie metodologicznie natomiast praktycznie bezpiecznie byłoby policzyć, że capex wyniesie tyle co amortyzacja. Bo jakiś capex zazwyczaj jest gdy tylko jest amortyzacja. Amortyzacja to księgowe zużycie aktywów trwałych. Ma oddawać zużycie tych aktywów a przecież firma potrzebuje aby były sprawne bo prowadzi biznes.
Więc w tej sytuacji minus 30 mln Capex. Daje gotówkę 50 mln na plus